Tết Nguyên Đán là một trong những dịp lễ quan trọng nhất trong năm của người Việt Nam. Đây là dịp để gia đình, họ hàng, bạn bè sum họp, quây quần bên nhau. Trong ngày Tết, mâm cơm tất niên có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Đây là bữa cơm cuối cùng của năm cũ và cũng là bữa cơm đầu tiên của năm mới. Bữa cơm tất niên không chỉ là dịp để gia đình sum họp, mà còn là dịp để mọi người cùng nhau cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng.
Mâm cơm tất niên và những món ăn truyền thống
Mâm cơm tất niên thường rất phong phú và đa dạng, tùy theo từng vùng miền mà sẽ có những món ăn khác nhau. Tuy nhiên, một số món ăn truyền thống thường có trong mâm cơm tất niên là:
Bánh chưng, bánh tét
Đây là hai loại bánh không thể thiếu trong mâm cơm tất niên của người Việt Nam. Bánh chưng, bánh tét tượng trưng cho sự ấm no, hạnh phúc. Đây cũng là hai loại bánh đặc trưng của Tết Nguyên Đán và có ý nghĩa rất quan trọng trong văn hóa dân gian.
Bánh chưng và bánh tét đều được làm từ gạo nếp, đậu xanh, thịt và gia vị. Điểm khác biệt giữa hai loại bánh này là hình dáng và cách bọc. Bánh chưng có hình vuông, bọc bằng lá dong và được nấu trong nồi nước lớn. Trong khi đó, bánh tét có hình tròn, bọc bằng lá chuối và được nấu trong nồi áp suất. Cả hai loại bánh đều có màu xanh đậm đặc trưng của lá vàng và thịt bên trong.
Gà luộc và heo quay
Gà luộc là một món ăn phổ biến trong các dịp lễ, Tết. Gà luộc tượng trưng cho sự no đủ, an khang. Thịt gà sau khi luộc chín được cắt thành từng miếng nhỏ và bày ra đĩa. Để tăng thêm hương vị, người ta thường rưới nước mắm chấm lên trên miếng gà trước khi ăn.
Heo quay là một món ăn sang trọng, thường được dùng để đãi khách trong dịp Tết. Heo quay tượng trưng cho sự thịnh vượng, phát tài. Thịt heo được chọn kỹ càng, sau đó được ướp gia vị và nướng trong lò nhiệt độ cao cho đến khi da giòn vàng. Một món ăn không chỉ ngon miệng mà còn có ý nghĩa tâm linh sâu sắc.
Nem rán và xôi gấc
Nem rán là một món ăn ngon miệng, dễ làm. Nem rán tượng trưng cho sự sung túc, đủ đầy. Người ta thường dùng thịt heo hoặc tôm để làm nhân nem, sau đó cuộn vào bột chiên và chiên giòn. Nem rán được ăn kèm với rau sống, bún tươi và nước mắm chua ngọt.
Xôi gấc là một món ăn truyền thống của người Việt Nam. Xôi gấc có màu đỏ đẹp mắt, tượng trưng cho sự may mắn, tài lộc. Người ta dùng gạo nếp và hạt gấc để làm xôi, sau đó trộn đều với nhau để có màu đỏ đặc trưng. Xôi gấc thường được ăn kèm với đậu xanh, dừa và đường phèn.
Canh bóng thả và các món khác
Canh bóng thả là một món ăn ngon, bổ dưỡng. Canh bóng thả tượng trưng cho sự sum họp, đoàn viên. Món canh này được làm từ thịt heo, củ cải trắng, nấm hương và rau thơm. Điểm đặc biệt của canh bóng thả là cách chế biến, khi nấu xong, người ta sẽ cho thêm lòng đỏ trứng vào để tạo thành những “bóng” trắng trong canh.
Ngoài những món ăn truyền thống đã liệt kê ở trên, mâm cơm tất niên còn có thể bao gồm nhiều món khác như: cá kho tộ, thịt kho tàu, mực nướng, bánh mì nướng, chả giò, chè… Tùy theo sở thích và vùng miền mà mỗi gia đình sẽ có những món ăn khác nhau trong mâm cơm tất niên.
Chuẩn bị và làm mâm cơm tất niên
Để có một mâm cơm tất niên thịnh soạn và hấp dẫn, bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu và thực hiện theo các bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu
Trước khi bắt đầu làm mâm cơm tất niên, bạn cần chuẩn bị sẵn các nguyên liệu cần thiết. Điều này giúp bạn tiết kiệm thời gian và dễ dàng trong quá trình nấu nướng. Dưới đây là danh sách các nguyên liệu cần chuẩn bị cho mâm cơm tất niên:
- Gạo nếp: 2kg
- Đậu xanh: 500g
- Thịt heo: 1kg
- Tôm: 500g
- Gà: 1 con
- Heo: 1 con
- Rau sống (rau muống, rau diếp, rau thơm): 500g
- Củ cải trắng: 500g
- Nấm hương: 200g
- Hạt gấc: 100g
- Lòng đỏ trứng: 5 quả
- Bột chiên: 500g
- Bánh chưng, bánh tét: tùy theo số lượng và kích thước
- Các loại gia vị: muối, đường, nước mắm, tiêu, hành, tỏi, ớt…
Bước 2: Làm sạch và chuẩn bị các nguyên liệu
Sau khi đã có đủ nguyên liệu, bạn cần làm sạch và chuẩn bị chúng trước khi bắt đầu nấu nướng. Đây là bước quan trọng để đảm bảo sự an toàn và vệ sinh cho mâm cơm tất niên của bạn.
Đối với thịt heo, gà và heo quay, bạn cần rửa sạch và cắt thành từng miếng nhỏ. Thịt tôm cũng cần được rửa sạch và bỏ bỏ phần đầu và vỏ. Rau sống và củ cải trắng cũng cần được rửa sạch và cắt nhỏ. Nấm hương cần được ngâm nước để làm mềm trước khi sử dụng. Đậu xanh cần được ngâm nước trước khi luộc để giảm thời gian nấu.
Bước 3: Nấu các món ăn
Sau khi đã chuẩn bị sẵn các nguyên liệu, bạn có thể bắt đầu nấu các món ăn cho mâm cơm tất niên. Để tiết kiệm thời gian, bạn có thể nấu nhiều món cùng lúc trên các bếp khác nhau.
Đầu tiên, bạn có thể nấu bánh chưng và bánh tét trước. Sau khi nấu xong, để nguội và bỏ vào tủ lạnh để giữ độ tươi và dùng sau. Tiếp theo, bạn có thể luộc gà và heo để làm gà luộc và heo quay. Trong khi đó, bạn có thể nấu canh bóng thả và nem rán trên các bếp khác.
Bước 4: Làm xôi gấc
Xôi gấc là một món ăn không thể thiếu trong mâm cơm tất niên. Để làm xôi gấc, bạn cần chuẩn bị sẵn hạt gấc và gạo nếp đã ngâm nước từ trước. Sau đó, bạn cho hạt gấc vào nồi cùng với gạo nếp và nấu cho đến khi gạo chín và có màu đỏ đặc trưng của hạt gấc.
Bước 5: Sắp xếp mâm cơm tất niên
Sau khi đã nấu xong các món ăn, bạn có thể sắp xếp chúng lên mâm cơm tất niên. Để có một mâm cơm đẹp mắt và hấp dẫn, bạn có thể sử dụng các đồ dùng trang trí như hoa quả, lá cây, đèn lồng… để tạo điểm nhấn cho mâm cơm.
Kết luận
Mâm cơm tất niên là một phần không thể thiếu trong ngày Tết Nguyên Đán của người Việt Nam. Đây là dịp để gia đình sum họp, quây quần bên nhau và cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng. Với những món ăn truyền thống và cách làm mâm cơm tất niên đơn giản nhưng đầy ý nghĩa, chắc chắn sẽ mang lại niềm vui và hạnh phúc cho mỗi gia đình trong dịp Tết này. Chúc mọi người có một mâm cơm tất niên thịnh soạn và hấp dẫn!
